Wensenkaart
De conclusies die getrokken kunnen worden uit de uitkomsten van de enquête, de gesprekken die zijn gevoerd met bewoners, eigenaren en ondernemers en de bijdragen van de leerlingen van de Galamaschool zijn onder te verdelen in een aantal hoofdpunten, te weten:
• De versterking van het centrum
• Verkeer en parkeren
• Kwaliteit openbare ruimte
• Speelvoorzieningen
• Nieuwbouw van woningen
• Duurzaamheid
Versterking centrumvoorzieningen
Er zijn zorgen over het centrum van de wijk. De supermarkt is al vertrokken en het leegstaande gebouw en de directe omgeving verpaupert. De sociaal-bindende werking van het buurtwinkelcentrum staat sterk onder druk en wordt als een gemis ervaren. Er is een sterke behoefte aan een nieuwe supermarkt, eventueel in combinatie met ondersteunende winkels en een gezondheidscentrum. De aangewezen locatie hiervoor is het huidige winkelcentrum De Bongerd of de locatie van de Galamaschool.
Verkeer en parkeren
In veel buurten is het parkeren geen probleem. Een uitzondering hierop zijn de buurten rond De Bongerd, met name De Hangaarts. Er zijn hier te weinig parkeerplekken, terwijl er al veel verharding is. Bewoners zien graag meer groen, maar ook meer parkeermogelijkheden.
De verkeersdruk zorgt voor knelpunten op twee ontsluitingswegen, te weten de Oude Doetinchemseweg en (met name) de Lengelseweg. De bewoners ervaren veel verkeer. Dit in combinatie met smalle wegen en vrachtverkeer wordt als gevaarlijk ervaren. Daarnaast ervaren omwonenden er (geluids)overlast van.
Er zal worden nagedacht over mogelijke aanpassingen aan de Lengelseweg en de Oude Doetinchemseweg. Fietsverkeer en openbaar vervoer zullen worden gestimuleerd. Nieuwe fietsroutes en OV haltes kunnen worden gerealiseerd.
Verrommeling openbare ruimte en groen
Op enkele specifieke plekken verrommelt de openbare ruimte. Dit is met name het geval rond winkelcentrum de Bongerd. Bewoners in de directe omgeving van het centrum, zoals van de Hangaarts en Kornhorst, ervaren dit ook in hun eigen buurt. Soms worden tuinen verwaarloosd, of staan er maandenlang aanhangwagens met rommel op parkeerplekken. Er is vanuit de bewoners grote behoefte aan meer groen. Het groen dat er al is, moet beter onderhouden worden.
Speelvoorzieningen
Er is teleurstelling over het feit dat de speellocatie aan Rodingsveen al zo lang gesloten is. Mede daardoor zijn er te weinig speelplekken voor kinderen. Jongeren hebben behoefte aan meer sportieve ontmoetingsplekken zoals een Johan Cruijf court, verbeterde (en meer uitdagende) skatevoorzieningen of free running parcours.
Nieuwbouw woningen
We zien een toenemende druk op de woningmarkt en zien kansen om woningen toe te voegen op plekken waar dit kan. Hierbij kijken we naar het winkelcentrum De Bongerd, de velden van VVL en het gebied tussen de Landweg en Oude Doetinchemseweg. Er moet ook ruimte zijn voor goedkopere huur- en koopwoningen, onder andere voor jongeren en senioren.
Bewoners hebben kritiek op de toewijzing van huurwoningen. De woningen gaan nu voor een groot gedeelte naar mensen van buiten de gemeente Montferland die geen binding hebben met ‘s-Heerenberg. De betrokkenheid bij de buurt lijkt hierdoor minder.
Duurzaamheid
Bewoners van ‘s-Heerenberg-Oost hebben aandacht voor duurzaamheid, dat zien we voornamelijk terug in hun gedrag. Duurzaamheid is een belangrijk aandachtspunt voor zowel de gemeente Montferland als Plavei. ‘s-Heerenberg-Oost is namelijk een wijk waar we onderzoeken of en hoe de wijk van het aardgas af kan, mogelijk door een alternatieve, collectieve warmtevoorziening zoals een warmtenet. Andere vormen van duurzaamheid die voor de gemeente van belang zijn, zijn onder andere de aanleg van groen voor waterberging en schaduwwerking (voorkomen van hittestress), verbetering van de biodiversiteit (verschillende soorten beplanting), het gebruik van grasklinkers voor parkeerplaatsen etc.
Hoe verder
Er zijn vier deelgebieden in ‘s-Heerenberg-Oost waar kansen zijn voor nieuwe ruimtelijke ontwikkelingen. Dat zijn de Drieheuvelenweg en directe omgeving, winkelcentrum De Bongerd/Galamaschool en omliggende buurten, de locatie Landweg/Oude Doetinchemseweg en de voormalige voetbalvelden van VVL.
Drieheuvelenweg
De Drieheuvelenweg is van 80 km/uur naar 30 km/uur gegaan is een heel stuk smaller. Dat biedt ruimte voor nieuwe, andere functies. Denk aan een lange groene strip, met loop- en fietsroutes en diverse sport- en speelvoorzieningen. Ook een combinatie met kleinschalige woningbouw is een optie. De skatevoorziening die in de buurt ligt en de flats van Plavei nemen we mee in de uitwerking. Nieuwe verbindingen met omliggende wijken kunnen worden gelegd en er kan gebruikt worden gemaakt van de aanwezige hoogteverschillen.
Winkelcentrum De Bongerd en omgeving
We willen het gebied weer aantrekkelijker en leefbaarder te maken, zodat het weer de prettige ontmoetingsplek in de wijk wordt (die het vroeger ook was). Verschillende knelpunten en kansen komen samen in het gebied van winkelcentrum De Bongerd en de directe omgeving. Er is sprake van leegstand van de supermarkt en enkele andere panden in het gebied rondom de voormalige supermarkt verrommelt. De Galamaschool verhuist naar een andere locatie en in twee aangrenzende buurten is een tekort aan parkeerplaatsen en groen. Deze problemen kunnen mogelijk samen opgelost worden, door te onderzoeken welke nieuwe ontwikkelingen in het centrum mogelijk zijn. Er zijn wellicht kansen voor een nieuwe supermarkt, woningen en/of een gezondheidscentrum. Ook kunnen extra parkeerplaatsen en groen toegevoegd of verbeterd worden.
Landweg/Oude Doetinchemseweg
Deze locatie is een schegvormig (in de vorm van een driehoek) onbebouwde ruimte, die binnen de contouren ligt van ‘s-Heerenberg. De plek biedt mogelijkheden om de groene route, die vanaf de Drieheuvelenweg naar deze locatie loopt, te versterken en te verbinden met het buitengebied ten noorden van ‘s-Heerenberg (Mengelerberg). Naast een groene invulling zijn er kansen voor woningbouw. Onderzocht wordt of de Oude Doetinchemseweg een “fietsstraat” kan worden richting het centrum en het buitengebied, een straat waar auto’s te gast zijn.
Voormalige voetbalvelden van VVL
Op de locatie van VVL kunnen nieuwe ontwikkelingen plaatsvinden die aansluiten op de omliggende buurten, zoals nieuwe woningen, het toevoegen van groen en waterberging, inpassen van een voetbalveldje en/of andere sportvoorzieningen en eventueel speelvoorzieningen. Het doorzetten van bestaande groenstructuren en wandel- en fietspaden is ook een aandachtspunt voor de verdere planvorming.
Het sociaal-maatschappelijk thema
Voordat we hier op ingaan willen we eerst uitleggen wat we verstaan onder het thema sociaal maatschappelijk. Wat is dat eigenlijk? Wij hebben het thema gedefinieerd als alles wat te maken heeft met bewoners onderling, met het verblijfsklimaat voor jong en oud, met hedendaagse (woon)wensen en met sociale veiligheid. Daarom hebben we bewoners gevraagd naar hun betrokkenheid met de wijk, het contact met buurtgenoten, hun behoefte aan ontmoeting en de bereidheid om verschillen te accepteren.
Wat viel op?
We zagen een grote diversiteit in antwoorden over dit thema. Deze uitersten in antwoorden zijn herkenbaar voor de professionals in de dagelijkse praktijk zoals de wijkagenten, de collega’s van Plavei en de collega’s van Stichting Welcom. Er zijn mensen die fijn wonen in ‘Oost’, mensen die bijna geen woonplezier ervaren en alles ertussen in. We zien een magere voldoende voor betrokkenheid van bewoners bij hun buurt. Er wordt in enkele buurten vaker verhuisd, waardoor je niet snel wortelt en als gevolg de betrokkenheid bij een buurt lager is. Daarbij komen meer nieuwe bewoners van buiten de gemeente in de buurten wonen. Bewoners hebben daarom kritiek op de woningtoewijzing. En als er behoefte is aan ontmoeting, dan graag in hun eigen straat. Het is hoopvol dat er bewoners zijn die meer willen betekenen voor hun straat en/of buurt. Dit helpt!
Wat heb je nodig?
Welke kansen zien we voor de toekomst van Oost op sociaal maatschappelijk vlak? Dat is op basis van de antwoorden niet eenvoudig te zeggen. Verdieping per straat is wel wenselijk. De kinderen, jongeren, hun ouders en andere wijkgenoten hebben ons én elkaar met hun antwoorden wel een goede indruk gegeven. Deze indruk geeft perspectief voor dieper contact met de bewoners die hun gegevens bij ons hebben achtergelaten. We mogen hen betrekken bij het vervolg en de verdieping. Er is veel mogelijk! Maar eigenlijk alleen effectief als het start vanuit het enthousiasme, de energie en de wensen van de bewoners. En die is er! We hebben nu al een dozijn aanjagende bewoners ontmoet en gesproken. Deze bewoners tonen initiatief en nemen met plezier heft in eigen hand. Zij geven vorm aan een nieuwe toekomst van hun eigen wijk. Door bijvoorbeeld op supermarktondernemers af te stappen met de vraag: ”Wat heb je nodig om bij ons in Oost een nieuwe supermarkt te starten?”.
Sommige kleine acties kunnen ‘quick wins’ opleveren en andere zijn aanpakken die een lange adem hebben. Samenwerking met elkaar, en tussen de organisaties is hierbij een succesfactor. Die samenwerking ziet er veelbelovend uit.
Het gaat lukken
Zijn er ook mogelijkheden om met fysieke ingrepen in de omgeving van ‘Oost’ de magere voldoendes op sociaal maatschappelijk vlak omhoog te halen? Ja, wij denken van wel. Op een plek waar het schoon, heel en veilig is, voel je je prettig. Wij zien kansen voor een betere sociale leefomgeving door een nieuwe invulling van winkelcentrum De Bongerd. Dan verdwijnt de leegstand, de vernieling en ontstaat er meer sociale controle. Dit is niet van vandaag op morgen geregeld. In de tussentijd moet het ons met elkaar lukken om de leegstaande panden tijdelijk gevuld te krijgen. Samen met de jongeren gaan we op zoek naar een geschikte locatie voor een Johan Cruijffcourt. Want de locatie die zij in gedachten hebben en voor hen top is, is misschien voor de omwonenden weer minder geschikt.
